Cese-fèr(-dis-Aup)
Astragalus alpinus
Fabaceae Leguminosae
Nom en français : Astragale des Alpes.
Descripcioun :Aquéu cese-fèr trachis dins li pelouso e lis esboudèu d'auto mountagno. Se recounèis à si flour blanco tacado de vióulet sus "l'estendart" e groupado en grapo de 5 à 15. Li fueio, que caupon de 8 à 11 paréu de fuioun, an ges de péu dessubre, e porton de péu coucha dessouto. Li jóuini dóusso soun negro e pendoulon.
Usanço :Avèn ges d'entresigne segur sus aquelo planto. Pamens fau saupre que d'ùni cese-fèr (gènre Astragalus e Oxytropis) soun empouisounant (dounon de proublèmo néuroulougi).
Port : Erbo
Taio : 5 à 15 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Astragalus
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Vióuleto
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 9 à 15 mm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 1600 à 2800 m
Aparado : Noun
Juliet à avoust
Liò : Pelouso
- Esboudèu
- Cresten
Estànci : Subaupen à Aupen
Couroulougi : Artico-Aupenco
Ref. sc. : Astragalus alpinus L., 1753
Bello-dono
Atropa belladonna
Solanaceae
Àutri noum : Erbo-empouisounado, Boutoun-negre, Mourello-furiouso, Pouisoun.
Noms en français : Belladone, Bouton-noir.
Descripcioun :La bello-dono es uno grando erbo renadivo à port d'aubret que viéu pas gaire de tèms. Se recounèis eisa à si flour en campano brunello e si fru negre un cop madur.
Usanço :Touto la planto (fueio, fru...) caup proun d'alcalouïde dangeirous coume l'atroupino e l'iociamino que sèrvon aro en medecino (anestesìo). A l'age-mejan fasié partido di poutingo di masclo. Se saup peréu que li richo italiano de la Reneissènço se metien de jus de boutoun-negre dins lis iue pèr groussi si vistoun (marco de l'amour!).
Port : Aubret
Taio : 40 à 150 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Atropa
Famiho : Solanaceae
Coulour de la flour :
Brunello
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 15 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco :
Liò : Esclargiero
- Escoumbre e proche dis oustau
- Roucaio
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico-Cèntre-Ouèst
Ref. sc. : Atropa belladonna L., 1753